Viêm phổi là bệnh thường gặp ở trẻ em và là một trong nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi, trẻ sơ sinh và trẻ suy dinh dưỡng.
1.Nguyên nhân:
-Virus: 60-70% các trường viêm phổi nguyên nhân là do virus, các virus thường gặp là virus hợp bào, virus cúm, á cúm, adenovirus…
Mycoplasma thường gặp ở trẻ trên 5 tuổi.
-Vi khuẩn: các vi khuẩn thường gặp như phế cầu, hemophilus influinzae, sau đó là các loại vi khuẩn khác như tụ cầu, liên cầu, E.coli, Klebsiella pneumonia… nguyên nhân do vi khuẩn thì hay gặp ở các nước đang phát triển.
-Nấm: thường gặp là nâm Candida albicans gây tưa miệng có thể phát triển xuống phế quản phổi gây viêm phổi do nấm.
2.Cơ chế bệnh sinh:
Tác nhân gây bệnh sau khi xâm nhập vào cơ thể, thường là theo đường mũi họng xuống khí quản, phế quản, tiểu phế quản và xuống các phế nang sẽ gây tổn thương viêm cho đường dẫn khí, gây tăng tiết đỡm rãi, phù nề niêm mạc phế quản, gây bít tắc đường thở dẫn đến rối loạn thông khí và khuếch tán khí, cuối cùng là suy hô hấp.
3.Triệu chứng lâm sàng:
* Giai đoạn khỏi phát:
-Tinh thần: trẻ mệt mỏi, quấy khóc, khó chịu, kém ăn, kém chơi.
-Sốt nhẹ, hoặc không sốt, hoặc cũng có thể bị hạ than nhiệt.
-Viêm long đường hô hấp trên: ho, ngạt mũi, chảy nước mũi.
-Rối loạn tiêu hóa: nôn, trớ, tiêu chảy.
*Giai đoạn toàn phát:
-Tinh thần: trẻ mệt mỏi, quấy khóc, đối với trẻ nhỏ có thể có hiện tượng bỏ bú.
-Toàn trạng: biểu hiện tình trạng nhiễm trùng: sốt cao 38,5-39 , môi khô, lưỡi bẩn…
-Ho khan hoặc ho xuất tiết nhiều đờm rãi.
-Nhịp thở nhanh: bố mẹ có thể nhận biết được dấu hiệu này bằng cách: quan sát sự di động của lồng ngực hoặc bụng và đếm trong vòng 1 phút, chú ý phải quan sát khi trẻ nằm yên hoặc ngủ. Nếu nghi ngờ có thể đếm lại trong 2-3 phút rồi chia trung bình.
Một trẻ có tình trạng thở nhanh khi:
Nhịp thở > 60 lần/phút đối với trẻ dưới 2 tháng.
Nhịp thở > 50 lần/phút đối với trẻ từ 2- 12 tháng.
Nhịp thở > 40 lần/phút đối với trẻ từ 1-5 tuổi.
Nhịp thở > 30 lần/phút đối với trẻ >5 tuổi.
-Ngoài ra, nếu bố mẹ phát hiện trẻ có tiếng thở bất thường như: thở rên, thở rít, khò khè… thì có thể trẻ đã bị viêm phổi, thậm chí là viêm phổi nặng, cần đưa ngay đến cơ sở y tế để được khám và điều trị.
-Các dấu hiệu co kéo của cơ hô hấp phụ: phập phồng cánh mũi, đầu gật gù, rút lõm lồng ngực… Trường hợp nặng có thể có dấu hiệu tím tái ở lưỡi, quanh môi, đầu chi, rối loạn nhịp thở, có cơn ngừng thở.
-Nghe phổi có ral ẩm to, nhỏ hạt ở một hoặc cả hai trường phổi, có thể có cả ral ngáy, ral rít.
-Có thể có rối loạn tiêu hóa: nôn, trớ, tiêu chảy.
-Trường hợp suy hô hấp nặng có thể có suy tim, trụy mạch.
4.Triệu chứng cận lâm sàng:
-X-quang: có những chấm, nốt mờ rải rác tập trung ở 2 bên rốn phổi, cạnh tim.
-Công thức máu: Số lượng bạch cầu WBC tăng.
Tỷ lệ bạch cầu đa nhân trung tính (%NEU) tăng.
-Xét nghiệm khí máu: paO2 giảm, paCO2 tăng, pH máu giảm, dự trữ kiềm (BE) âm trong các trường hợp viêm phổi nặng có suy hô hấp.
Copy ghi nguồn DaiHocDuocHanoi.com
Link bài viết Chẩn đoán viêm phổi ở trẻ em
