Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tác dụng bất lợi của thuốc chủ yếu gồm các nguyên nhân sau
-
Contents
Các nguyên nhân về bào chế:
+ phản ứng bất lợi typ A:
- Hàm lượng thuốc
- Tốc độ giải phóng hoạt chất: tốc độ giải phóng hoạt chất cao có thể gây ADR tại chỗ hoặc toàn thân
+ phản ứng bất lợi typ B:
- Sự phân hủy các thành phần dược chất
- Tác dụng của các tá dược có trong thành phần dược phẩm
- Tác dụng của các sản phẩm phụ trong quá trình tổng hợp hóa học dược chất:
-
Các nguyên nhân liên quan đến thay đổi dược động học
- gây ra phản ứng bất lợi của thuốc typ A:
+ hấp thu: những khác biệt về lượng thuốc được hấp thu vào máu làm thay đổi sinh khả dụng và có thể gây ra ADR. Những yếu tố ảnh hưởng sinh khả dụng của thuốc gây ra các ADR bao gồm:
- ảnh hưởng của thức ăn
- nhu động dạ dày ruột:
- chuyển hóa ở vòng tuần hoàn đầu qua gan
- do yếu tố chủng tộc
- do tương tác thuốc
+ phân bố: khả năng phân bố của thuốc phụ thuộc vào tỷ lệ liên kết của thuốc với protein huyết tương hoặc với protein của tổ chức <mô>
- tỷ lệ thuốc liên kết với protein huyết tương:
- khả năng gắn thuốc với mô
+ chuyển hóa thuốc: tốc độ chuyển hóa giảm có thể dẫn đến tích lũy thuốc và tăng nguy cơ ADR typ A. Tốc độ chuyển hóa thuốc khác biệt lớn giữa các cá thể do ảnh hưởng của môi trường hoặc di truyền, tuổi tác hoặc bệnh lý, các quá trình bị ảnh hưởng là oxy hóa, thủy phân và acetyl hóa:
- oxy hóa ở tiểu thể: sự oxy hóa thuốc xảy ra chủ yếu ở gan bởi hệ enzym cyt450
- các phản ứng thủy phân
- acetyl hóa
+ thải trừ: những thay đổi trong thải trừ thuốc có thể là nguyên nhân quan trọng gây nên ADR typ A. giảm thải trừ làm tăng tích lũy thuốc và nguy cơ gây độc tính do tăng nồng độ thuốc tại mô và huyêt tương
- giảm khả năng lọc của cầu thận:
- các nguyên nhân liên quan đến thay đổi dược động học gây nên phản ứng bất lợi của thuốc typ B
-sự liên kết của các chất chuyển hóa có hoạt tính của thuôc có thể gây ră độc trực tiếp hoặc gây độc trung gian miễn dịch. Cơ chế gây ADR có thể do sự liên kết của chất chuyển hóa với một protein của cơ thể, phức hợp tạo thành có thể dẫn tới hoại tử tế bào <tác dụng gây độc trực tiếp> hoặc các chất chuyển hóa tác dụng như một hapten và tham gia vào một phản ứng miễn
-
Các nguyên nhân liên quan đến thay đổi dược lực học
+ phản ứng bất lợi typ A liên quan đến thụ thể thuốc:
- về tính nhạy cảm với thụ thể
- về số lượng thụ thể
+ phản ứng bất lợi typ A liên quan đến cơ chế điều hòa sinh lý
+ phản ứng bất lợi typ B
- các nguyên nhân về gen: thiếu máu tan máu ở những người thiếu men G6pD của hồng cầu, methemoglobin máu do di truyền, rối loạn chuyển hóa porphyrin
- tăng nhiệt độ cơ thể < thân nhiệt> ác tính
- vàng da ứ mật do dùng thuốc tránh thai đường uống
- thiếu máu bất sản do cloramphenicol: dạng thiếu máu do giảm hồng cầu lưới, dạng thiếu máu bất sản
copy ghi nguồn : daihocduochanoi.com
Link bài viết tại : Các nguyên nhân gây ra tác dụng bất lợi của thuốc
