Chuyển hóa thuốc tại gan
*Các giai đoạn của chuyển hóa thuốc qua gan: qúa trình chuyển hóa thuốc ở gan thường trải qua 2 giai đoạn: pha 1và 2. Một vài loại thuốc chỉ chuyển hóa ở pha 1 hoặc pha 2 nhưng đa số thuốc chuyển hóa lần lượt qua pha 1 và 2.
– Pha 1: xảy ra các phản ứng
+ phản ứng khử: nhờ enzym Reductase, dehydrogenase
+ Phản ứng thủy phân: thủy phân các liên kết este và amid bởi enzym esterase, amidase
+ Phản ứng OXi Hóa do enzym Cytocrom P450 xúc tác
Pt: X.H + NADPH.H+ + O2 → X.OH +NADP+ + H2O
→ Đa số thuốc trở nên dễ tan trong nước, tạo chất chuyển hóa giảm hoặc mất tác dụng , chất chuyển hóa có tác dụng hoặc độc hơn chất mẹ
– Pha 2: xảy ra pứ liên hợp vs các chất nội sinh (A.glucuronic, A.sulfuric, Glycocel, Glutathion, A.acetic) trong cơ thể để tạo thành các chất phân tử con tan trong nước mạnh, k độc, k còn độc tính và thải trừ. Trừ Sulfamid và a.acetic trở thành acetyl hóa sắc cạnh gây đái máu.
* Bệnh lý suy giảm chức năng gan: vàng da, cổ trướng, gan to, viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan, ung thư gan, …
sự thay đổi một số thông số dược động học ở bệnh nhân suy giảm chức năng gan
*Sinh khả dụng:
- Sinh khả dụng của các thuốc bị chuyển hóa mạnh qua gan lần đầu bị thay đổi do 2 yếu tố:
+Sự giảm sút dòng máu qua gan
+Sự giảm sút khả năng chuyển hóa thuốc tại gan
Hai yếu tố này làm giảm tỷ lệ thuốc bị phá hủy khi qua vòng tuần hoàn đầu dẫn đến sự tăng sinh khả dụng của những thuốc chịu sự khử hoạt mạnh khi qua vòng tuần hoàn đầu. VD: Propranolon, morphin, nitroglycerin..làm tăng nguy cơ quá liều
Nguy cơ quá liều tăng nếu gặp thêm tương tác thuốc ở giai đoạn chuyển hóa với 1 thuốc gây kìm hãm cyt P450
*Thể tích phân bố:
Hậu quả của việc giảm tổng hợp protein tại gan, trong đó có albumin và globulin- những hợp phần liên kết thuốc, làm tăng tỷ lệ thuốc ở dạng tự do do đó làm tăng thể tích phân bố của những thuốc có tỷ lệ liên kết với protein cao
-Thể tích nước ở dịch ngoại bào cũng tăng nếu có ứ trệ tuần hoàn ở tĩnh mạch cửa ( xơ gan) do đó làm tăng thể tích phân bố của những thuốc tan nhiều trong nc
Vì vậy Vd của nhiều thuốc sẽ tăng ở bệnh nhân suy gan và ảnh hưởng tới điều trị chỉ xảy ra ở bệnh nhân xơ gan nặng
* Biện pháp dự phòng:
-Nên chọn những thuốc bài xuất chủ yếu qua thận hoặc bài xuất qua gan dưới dạng liên hợp glucuronic
-Tránh kê đơn những thuốc sau cho bênh nhân:
+Bị khử hoạt mạnh ở vòng tuần hoàn đầu
+ Có tỷ lệ liên kết Protein cao
-Giảm liều những thuốc bị chuyển hóa qua gan bằng con đường oxy hóa qua cyt P450
Copy ghi nguồn : daihocduochanoi.com
Linh bài viết tại : Sự thay đổi dược động học ở bệnh nhân suy giảm chức năng gan
