Bệnh vảy phấn dạng lichen

0
1709
Vảy phấn dạng Lichen mạn tính

 

Á vảy nến và á vảy nến dạng lichen có thương tổn cơ bản khác hẳn thương tổn của bệnh vảy nến, nhưng có chung các đặc điểm là thường tiến triển dai dẳng, mạn tính, căn nguyên chưa rõ.

  • Vảy phấn dạng lichen

+ Vảy phấn dạng lichen mạn tính

+ Vảy phấn dạng lichen và dạng đậu mùa cấp tính

  • Á vảy nến thể mảng:

+ Á vảy nến dạng mảng nhỏ

+ Á vảy nến thể mảng lớn

VẢY PHẤN DẠNG LICHEN

  • Vảy phấn dạng lichen hay gặp ở trẻ em và những người trưởng thành .
  • Căn nguyên gây bệnh chưa rõ.
  • Bệnh xuất hiện một cách tự nhiên, đột ngột hoặc có thể xuất hiện sau khi mắc bệnh cúm, sốt nhiễm trùng hoặc có tiền sử dùng thuốc.
  • Vì vậy, người ta cho rằng có thể đó là phản ứng tăng nhạy cảm của cơ thể với một số kháng nguyên.

Vảy phấn dạng lichen mạn tính

Biểu hiện lâm sàng

Thương tổn cơ bản:

Vảy phấn dạng Lichen mạn tính
  • Là các sẩn chắc, hơi nổi cao (còn được xếp vào nhóm bệnh da có sẩn), màu đỏ hồng hoặc nâu xám, giống như sẩn giang mai, lúc đầu nhỏ bằng hạt đỗ, sau lớn dần, trên sẩn xuất hiện vảy da màu trắng xám, khô và dính vào thương tổn.
  • Thương tổn rải rác khắp thân mình và các chi.
  • Cạo vảy theo phương pháp Brocq, vảy bong cả mảng nhưng còn dính một bên, gọi là dấu hiệu kẹp chì hay dấu hiệu gắn xi.
  • Khác vảy nến là vảy dễ bong thành từng lớp mỏng, sau vài ngày vảy tự bong, màu da dần trở lại bình thường.
  • Ngoài sẩn điển hình còn thấy dát đỏ có vảy da, đôi khi chỉ có vảy da hoặc vảy hơi hồng như vảy tiết màu xám. Đó là tính chất đa dạng của thương tổn.

Cơ năng:

  • Không ngứa. Toàn trạng ít bị ảnh hưởng.

Tiến triển

  •  Bệnh lành tính tiến triển thất thường, dai dẳng, tái phát liên tục thương tổn này lặn thì thương tổn khác lại mọc.
  • Đợt tái phát có thể do ảnh hưởng của thời tiết.
  • Một số trường hợp thương tổn sạch hoàn toàn trong một thời gian, nhưng người ta cho rằng đó chỉ là thời gian ổn định của bệnh.

Vảy phấn dạng lichen và đậu mùa cấp tính

Biểu hiện lâm sàng

Thương tổn cơ bản:

Thương tổn vảy phấn
  • Thường thấy đầu tiên ở thân mình những dát đỏ và sẩn phù, trung tâm có thể thấy mụn nước và xuất huyết.
  • Quan sát gần, mụn nước nằm sâu, có dạng đậu mùa là dấu hiệu quan trọng để chẩn đoán.
  • Các sẩn này sau loét, hoại tử và đóng vảy tiết; khi lành để lại sẹo lõm, màu thâm, dạng đậu mùa và có thể tăng hoặc giảm sắc tố da.

+ Ở mặt, lòng bàn tay, bàn chân không có thương tổn.

  • Niêm mạc hiếm khi bị tổn thương.
  • Sau một hoặc nhiều lần phát thương tổn, bệnh dần được cải thiện, có thể chuyển thành vảy phấn dạng lichen mạn tính.
  • Triệu chứng toàn thân đôi khi sốt nhẹ, nhức đầu, suy nhược, tăng tốc độ lắng máu, hạch ngoại biên to.

Hình thái nặng, hiếm gặp:

  • Vảy phấn dạng lichen và dạng đậu mùa loét hoại tử cấp tính với sốt cao, khởi phát cấp tính, thương tổn da là các sẩn cục lan tỏa, sau loét hoại tử rộng liên kết với nhau và đau.
  • Bờ thương tổn đỏ và gờ cao.
  • Trên thương tổn có có vảy tiết.
  • Niêm mạc cũng bị tổn thương.
  • Triệu chứng toàn thân nặng: sốt cao, hạch ngoại biên to, đau bụng, đau cơ, rối loạn thần kinh, tâm thần, đau khớp, viêm phổi kẽ.

Tiến triển

  • Bệnh tiến triển thất thường, có thể cấp tính, bán cấp hoặc mạn tính.
  • Trước kia người ta cho rằng đây là bệnh lành tính, tự khỏi trong vài tháng đến vài năm.
  • Nhưng gần đây người ta thấy có những bằng chứng tiến triển của một bệnh mạn tính, có những đợt cấp, nặng.

ĐIỀU TRỊ

  • Không có hiệu quả rõ rệt trong điều trị bệnh.
  • Với á vảy nến dạng lichen và dạng đậu mùa cấp tính, trước hết cần phải tìm kiếm và loại bỏ tất cả các yếu tố phát động như nhiễm trùng, thuốc phẩm màu thực phẩm. Không có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh, chủ yếu là điều trị triệu chứng.

Tại chỗ dùng các thuốc giữ ẩm da, dịu da (kem kẽm oxýt), kem corticoid.

Toàn thân:

+ Tetracyclin, erythromycin 2g/ngày trong vài tuần, có thể có tác dụng.

+ PUVA, UVB-NB

+ Pentoxifyllin 400mg x 2lần/ngày.

+ Dạng nặng điều trị bằng PUVA, methotrexat, corticoid toàn thân, kháng sinh tại chỗ chống nhiễm trùng.

+ Dapson cũng được sử dụng có hiệu quả trong một số trường hợp.