Lichen phẳng là tình trạng viêm da cấp tính hoặc mạn tính với các thương tổn đặc trưng là sẩn phẳng, hình đa giác, màu đỏ tím và ngứa.
Khoảng 0,5-1% dân số mắc bệnh với tỉ lệ giữa nam và nữ ngang
Lứa tuổi hay gặp từ 30-60 tuổi và ít gặp ở trẻ em.
Bệnh có thể cấp tính hoặc diễn biến mạn tính trong thời gian dài, nhiều năm và có thể ổn định.
Contents
NGUYÊN NHÂN
- Nguyên nhân của bệnh vẫn chưa rõ.
- Một số tác giả cho rằng bệnh có liên quan đến yếu tố di truyền, HLA, căng thẳng, trầm cảm, bệnh xơ gan, xơ cứng bì, thuốc, kim loại nặng, bệnh do virút viêm gan C, virus herpes.
BIỂU HIỆN LÂM SÀNG
+ Tổn thương da: sẩn nhẵn, bóng, dẹt, hình đa giác, màu tím hoa cà, kích thước 1-10mm, bề mặt thường có những khía ngang dọc gọi là mạng lưới Wickham. Sẩn có thể liên kết thành mảng, khi khỏi để lại vết thâm.
+ Vị trí thường gặp: cổ tay, thắt lưng, cẳng chân, đầu, dương vật.
+ Có thể gặp hiện tượng Koebner: người bệnh gãi, dọc theo vết gãi xuất hiện thương tổn mới.
+ Tổn thương niêm mạc: 40-60% bệnh nhân có tổn thương ở niêm mạc. Có thể chỉ ở niêm mạc mà không có tổn thương da. Vị trí thường gặp nhất là ở lưỡi và niêm mạc má, ngoài ra còn có thể gặp ở thanh quản, amiđan, quy đầu, âm đạo, niêm mạc dạ dày-ruột, quanh hậu môn. Tổn thương đặc trưng là những dải hoặc mạng lưới màu trắng như sứ hoặc xám.
+ Tổn thương ở da đầu có thể gây rụng tóc vĩnh viễn.
+ Tổn thương móng gặp ở 10% người bệnh với các biểu hiện là những khía dọc, dày móng, tách móng hoặc teo móng.
+ Ngứa ít hoặc nhiều tùy từng trường hợp.
Chẩn đoán thể lâm sàng
-
Thể thông thường
+ Hay gặp nhất.
+ Biểu hiện lâm sàng như đã mô tả ở trên.
-
Thể xơ teo
+ Các sẩn rút đi để lại sẹo teo, xơ cứng, màu sáng, hơi lõm, khu trú ở cổ, cổ tay, ngực, bụng.
+ Ở da đầu có thể gây rụng tóc mảng nhỏ, rụng lông nách, lông mu,…
-
Thể phì đại
+ Sẩn sùi màu tím hoặc đỏ nâu, trên phủ một lớp vả y sừng.
+ Vị trí: hay gặp mặt trước cẳng chân, bàn chân, quanh mắt cá.
-
Thể có mụn nước, bọng nước
+ Ngoài các sẩn điển hình của liken phẳng, còn có thể thấy mụn nước, bọng nước chứa huyết tương trên nền da bình thường.
+ Miễn dịch huỳnh quang trực tiếp: hình ảnh lắng đọng IgG ở dưới màng đáy.
-
Thể quanh nang lông
+ Sẩn xung quanh nang lông hình nón nhọn, riêng rẽ hoặc liên kết thành mảng đỏ xung quanh nang lông.
+ Tổn thương ở da đầu gây sẹo teo da, rụng tóc vĩnh viễn.
-
Thể khu trú ở sinh dục
Sẩn màu hơi hồng, có thể tạo thành hình nhẫn. Vị trí hay gặp ở quy đầu, môi lớn, môi nhỏ, âm đạo.
CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT:
- Lichen đơn dạng mạn tính
- Vảy nến
- Giang mai II
- Viêm miệng do Candida
