Thải trừ thuốc qua thận

 Thải trừ qua thận

Thải trừ qua thận là đường thải trừ quan trọng nhất. Khoảng 90% thuốc thải trừ qua đường này. Thông thường phần không liên kết vối protein huyết tương của các chất tan trong nước được thải trừ qua thận theo cơ chế lọc qua cầu thận, tái hấp thu ỏ ống thận và bài tiết qua ống thận.

Lọc qua cầu thận

Phần lớn các thuốc được lọc qua cầu thận (phần không liên kết với protein huyết tương). Tốc độ lọc ở cầu thận tăng khi nồng độ thuốc trong huyết tương tăng, lưu lượng máu đến các mao mạch cầu thận tăng, trọng lượng phân tử thuốc nhỏ. Ngoài ra tốc độ lọc thuốc ở cầu -thân có thể khi giảm liên kết thuốc với protein huyết tương (do giảm nồng độ protein huyết tương hoặc do dùng đồng thời với thuốc có ái lực cao với protein huyết tương).

Tái hấp thu ở ống thận

Từ cầu thận nước tiểu chuyển vào ống thận với tốc độ tăng dần. Nồng độ thuốc ở đây cũng được tăng lên do sự tái hấp thu nước. Hầu hết các thuốc được tái hấp thu theo cơ chế khuếch tán thụ động. Quá trình này phụ thuộc vào độ tan của thuốc, pK của thuốc . Những- chất tan trong lipid dễ được tái hấp thu qua ống thận, ngược lại những chất ưa* nước (hydrophilic) ít được tái hấp thu, dễ dàng bài tiết theo nước tiểu.

Bài tiết qua ống thận

Bài tiết thuốc qua các tế bào biểu mô ở ống thận được thực hiện theo cơ chế vận chuyển tích cực. Các chất mang (carrier) nằm ở màng các tế bào biểu
mô của Ống lượn gần và được chia thành hai loại: một loại có khả năng vận chuyển các chất có bản chất là acid yếu và một loại có khả năng vận chuyển các chất có bản chất là base yếu. Khi thuốc được bài tiết qua ống thận, cân bằng giữa thuốc ở dạng tự do và dạng liên kết với protein bị phá vỡ để thiết lập cân bằng mới và thuốc ở dạng tự do lại tiếp tục được bài tiết qua tế bào ống thận. Như vậy, phần thuốc liên kết với protein gián tiếp được bài tiết qua tế bào ống thận. Trong khi đó ở quá trình lọc của cầu thận việc phá vỡ dạng liên kết thuốc với protein không đáng kể vì nồng độ thuốc ở dạng tự do không thay đổi.

Một số yếu tố ảnh hưởng đến thải trừ thuốc qua thận

Có nhiều yếu tố ảnh đến thải trừ thuốc qua thận như cấu trúc hoá học và tính chất lý hoá của thuốc (kích thuốc phân tử, mức độ phân ly…), mức độ liên kết thuốc với protein huyết tương, pH nước tiểu, trạng thái chức năng của thân… Trong số các yếu tố nêu ở trên, pH nước tiểu có vai trò rất quan trọng vì nó ảnh hưởng đến tái hấp thu thuốc ở ông thận.
Độ phân ly càng lớn thuốc càng ít được tái hấp thu qua tế bào ô”ng thận. Do đó đối với thuốc là base yếu (pKa = 6- 12) được thải trừ tốt hơn khi pH nưóc tiểu acid. Ngược lại đốì với thuốc là acid yếu (pKa = 5- 7,5) sẽ thải trừ tốt hơn khi pH nước tiểu kiềm. Vận dụng những đặc tính trên người ta đẩy nhanh thải trừ chất độc trong một số” trường hợp ngộ độc. Ví dụ tiêm truyền dung dịch natri hydrocarbonat 1,4% để giải độc khi ngộ độc thuốc ngủ barbituric.

copy ghi nguồn : daihoduochanoi.com

Link tại : thải trừ thuốc qua thận