Contents
Những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình chiết xuất dược liệu
Những yếu tố thuộc về nguyên liệu
Những yếu tố thuộc về dung môi
Những yếu tố thuộc về kỹ thuật.
Những yếu tố thuộc về nguyên liệu
Màng tế bào dược liệu: đây là nơi xảy ra các hiện tượng khuếch tán, thẩm thấu và thẩm tích. Với dược liệu no mỏng mềm thành phần chủ yếu của màng tế bào là cellulose, dung môi dễ thấm vào dược liệu do đó chỉ cần xay thô dược liệu; nếu xay mịn dễ kéo theo tạp chất vào trong dịch chiết. Đối với những dược liệu đã già rắn chắn như hạt gỗ rễ vỏ thân thì hóa bần hoặc thêm một lớp sáp có bản chất là lipid không thấm nước và khí, hóa khoáng bị phủ thêm lớp calci carbonat màng tế bào trở nên dày và rắn chắc, phủ thêm lớp chất nhầy chất nhầy tan trong nước nhưng khi huất nước nó bị trương nở và trở nên nhớt, làm bít kín các mao quản trên màng tế bào gây cản trở sự thấm của dung môi, cản trở quá trình khuếch tán. ta khắc phục bằng cách xay nhỏ dược liệu.
Chât nguyên sinh: có thành phần phức tạp không ổn định, nhớt đàn hồi, không tan trong nước, có tính bán thấm chỉ cho nước đi qua chất tan không đi qua cản trở quá trình chiết xuất dược liệu, để chiết tốt thì cần phá hủy chất nguyên sinh bằng nhiệt says phơi hoặc dùng cồn.
Một số tạp chất có trong dược liệu: với dược liệu chứa nhiều pectin gôm hoặc chất nhầy đó là những chất tan được trong nước khi tan vào trong nước thì bị trương nở tạo dung dịch keo làm tăng độ nhớt gây cản trở cho quả trình chiết xuất dược liệu có thể loại bằng cách tạo tủa trong cồn cao độ. Với dược liệu chứa nhiều tinh bột không tan trong nước lạnh và bị hồ hóa trong nước nóng thì lưu ý không nên chiết xuất ở nhiệt độ cao.
Dược liệu chứa chát béo dầu mỡ, tinh dầu, sáp, nhựa: có tính chất là không tan trong nước, và thường tan trong các dung môi không phân cực, nhược điểm là cản trở quá trình dung môi thấm vào dược liệu. Có thể xử lý bằng một số dung môi thích hợp để loại bỏ những tạp chất này trước khi chiết nước.
Những yếu tố thuộc về dung môi
Độ phân cực của dung môi dung môi có độ phân cực thích hợp với chất tan thì có thẻ chiết được nhiều hoạt chất, các dung môi phân cực để chiết chất tan phân cực, các chất không phân cực thì được chiết bằng dung môi không phân cực.
Độ nhớt sức căng bề mặt của dung môi: dung môi có độ nhớt càng thấp hoặc sức căng bề mặt càng nhoet thì càng dễ thấm vào dược liệu tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chiết xuất và ngược lại.
Những yếu tố thuốc về kĩ thuật:
Nhiệt độ chiết xuất: nhiệt độ tăng thì quá trình khuếch tán tăng, độ nhớt dung môi giảm tăng khả năng chiết.
Thời gian chiết xuất nếu kéo dài thời gian chiết dễ lẫn theo nhiều tạp vào dịch chiết ảnh hưởng đến chất lượng chất tan và còn tốn thời gian.
Khuấy trộn làm tăng quá trình khuếch tán tăng tốc độ chiết xuất. Dược liệu mềm khuấy vừa phải tránh tạp. Dược liệu cứng chắc cần khuấy mạnh hơn.
copy ghi nguồn : daihocduochanoi.com
Link bài viết tại : Đại cương về dược liệu
