Các hệ đệm trong máu và Nhiễm acid máu

Các hệ đệm trong máu:

Hệ Bicarbonat (H₂CO₃ /NaHCO3):Hiệu suất(HS) thấp nhưng dung lượng lớn và quan trọng. Ưu điểm: H₂CO₃ có thể phân ly thành CO₂, đào thải ở phổi, vì thế sau mỗi phản ứng đệm nó nhanh chóng lập lại tỷ lệ 1/20 vừa bị phá vỡ. Nhờ dung lượng lớn nên mẫu số NaHCO₃ của nó trên thực tế được xem như đại diện cho “dự trữ kiềm” của máu (tức là khả năng trung hòa acid)

Hệ Phosphat ( NaHPO₄/Na₂HPO₄): HS khả hơn nhưng dung lượng ở huyết tương không cao nên ít quan trọng

Hệ Proteinat (H-proteinat/Na-proteinat): đệm yếu nhưng số lượng khá lớn nên có vai trò đệm đáng kể.

Hệ H-Hb/K-Hb và HhbO₂/K-HbO₂ của hồng cầu: dung lượng rất lớn, có vai trò quan trọng trong đào thải H₂CO₃.

Để giữ cho pH_{huyết tương}=7.4 thì H₂CO₃/NaHCO₃=1/20; NaH₂Po₄/Na₂PO₄=1/4

Nhiễm acid(A)

1. Là tình trạng các acid thâm nhập vào huyết tương hoặc tình trạng huyết tương bị mất các muối kiềm và pH giảm.
2. Phân loại:
3. Mức độ:

Nhiễm acid còn bù: pH chưa bị giảm (cơ chế bù trung hòa và loại bỏ được acid)

Nhiễm acid mất bù: pH thật sự giảm, tỷ số H₂CO₃/NaHCO₃ tăng.

1. Nguồn gốc

Nhiễm acid hơi(A hô hấp): nguyên nhân chủ yếu do kém do kém đào thải ở phổi

Nhiễm A cố định(A chuyển hóa):do rối loạn chuyển hóa, tích lũy các acid trong máu.

1. Cơ chế:

Sinh lý: gặp ở 1 vài trung tâm hoạt động của cơ thể,ứ đọng nhẹ acid, nhưng vẫn giữ pH máu ổn định.

Bệnh lý: cơ thể rơi vào trạng thái nhiễm A nặng.

3. Các trường hợp thường gặp:
4. Nhiễm A hơi:

• Sinh lý (nhiễm A còn bù)

Giấc ngủ: trung tâm hô hấp kém nhạy CO₂à tích lại trong máu

Lao động nặng: CO₂ tạo ra > CO₂ đào thảià tích lại trong máu

• Bệnh lý:

Gây mê sâu, ngộ độc thuốc mê, thuốc ngủ: trung tâm hô hấp bị ức chế nặng nề, không nhạy CO_{2 ,} tích lại trong máu.

Bệnh tuần hoàn (ST toàn bộ, ST phải, tứ chứng Fallot): kém vận chuyển máu đến phổi

Bệnh tăng khí cặn ở phổi (chướng phế nang, xơ phổi lao phổi, ST trái, hen…) cản trở sự khuyeehs tán CO₂.

Bệnh đường dẫn khí (phù phổi cấp, tắc thanh quản do bạch cầu, chết đuối, thở trong môi trường kính, dị vật, hen suyễn, viêm phế quản, phù thanh quản…): cản trở sự lưu thông của không khí.

Viêm phổi thùy: cvos điểm đau nên không dám thở mạnh+máu qua ổ viêm không đào thải được CO₂ đưa về tim trái

Phế quản phế viêm ở trẻ em: ổ viêm rải rácà hạn chế trao đổi khí. Phản ứng sốt tạo ra nhiều CO₂

è Hậu quả: thận giảm dự trữ kiềm, tăng đào thải Cl^–, HC thu nhận Clo ( phồng lên). Lâm sàng: khó thở+ có thể tím tái.

1. Nhiễm A cố định:

• Sinh lý:

Lao động nặng: Chuyển hóa yếm khí và a.lactid tăng tạm thời

Cơn đói: sự huy động mỡ có thể làm gan đưa vào máu 40g acid thể cetonic

• Bệnh lý:

Bệnh có chuyển hóa yếm khí: bệnh tăng cường chuyển hóa: sốt, viêm lớn, nhiễm khuẩn. Cơ thể thiếu O₂ (vừa kém đào thải CO₂ànhiễm A cố định+hơi): bệnh tim mạch và hô hấp.

Tiểu đường do tụy: mỡ bị chuyển hóa nặng nhưng không vào được chu trình Krebsàchuyển thành thể cetonicànhiễm A nặng.

Bệnh làm mất kiềm (lỗ dò tụy-mật, suy thận trường diễn, tiêu chảy lỏng cấp)

Tiêu chảy lỏng cấp: RL huyết động họcàthiếu O₂àCH yếm khí+ứ đọng CO_{2; RL hấp} thuàsinh thể cetonic; mất dich tiêu hóaàmất kiềm; hạ HAàthận không đào thải được A.

Bệnh thận: Cơ thể không đào thải được acid

Do đưa A vào cơ thể(thuốc, dịch chữa bệnh)

Hậu quả: dự trữ kiềm giảm, tăng đào thải CO₂

Lâm sàng: dựa vào triệu chứng mà bệnh nhân đang mắc.

copy ghi nguồn : Daihocduochanoi.com

Link bài viết tại : Các hệ đệm trong máu và Nhiễm acid máu