Các triệu chứng và xét nghiệm sinh học rất khác nhau tùy thuộc vào vị trí bất thường: bất thường trong lòng ruột, bất thường giai đoạn thành ruột (đoạn gần, đoạn xa, toàn bộ), bất thường giai đoạn vận chuyển chất dinh dưỡng ở mạch máu, ngoài ra còn phụ thuộc vào kiểu bất thường và độ trầm trọng của nó.
Contents
1. Tùy thuộc vị trí bất thường
Sau khi cắt đoạn hồi tràng, sẽ gây rối loạn chu kỳ ruột – gan của muối mật, giảm nồng độ của muối mật ở trong lòng ruột, từ đó gây rối loạn hấp thu mỡ giai đoạn trong lòng ruột, gây tiêu chảy phân mỡ và kém hấp thu các vitamin tan trong mỡ, cuối cùng gây thiếu vitamin B12.
Trong các bệnh lý ruột non gây teo vi nhung mao ruột đoạn tá tràng
và hỗng tràng như bệnh Coeliac, bệnh cảnh lâm sàng là do rối loạn giai đoạn trong thành ruột: cũng có tiêu chảy, đi cầu phân mỡ và rối loạn hấp thu các vitamin tan trong mỡ, nhưng đồng thời cũng rối loạn hấp thu cả glucid, protid, sắt và cả các vitamin tan trong nước, ngược lại thường không có rối loạn hấp thu vitamin B|2 trừ khi các thương tổn viêm teo lan rộng toàn bộ ruột non.
Trong suy tụy mạn nặng, chẳng hạn do viêm tụy mạn calci hóa giai đoạn cuối, có thể dẫn đến bất thường hấp thu giai đoạn trong lòng ruột: sự kém hấp thu protid, polysaccharride và lipid sẽ dẫn đến một tình trạng tiêu chảy vừa phải với một tình trạng đi cầu phân mỡ có khi rất nặng kèm gầy sút. Sự kém hấp thu vitamin tan trong mỡ như vitamin D sẽ làm giảm nồng độ 25-OH-D3 như trong bệnh Coeliac. Nhưng ngược lại với Coeliac, suy tụy ngoại tiết không gây ra nhuyễn xương do các tế bào ruột còn bình thường về số lượng lẫn chất lượng và nồng độ l,25-OH-D3, tuy có giảm, nhưng vẫn còn đủ để hấp thu Calci bình thường.
2. Tùy thuộc loại tổn thương trong cùng một giai đoạn kém hấp thu
Bệnh cảnh lâm sàng do sự teo các nhung mao ruột non hoàn toàn hay một phần ở vùng tá hỗng tràng sẽ hoàn toàn khác với sự thiếu hụt một phần men lactase (enzyme ở bờ bàn chải của tế bào ruột) thường chỉ gây tiêu chảy phân nước có tính acid, đầy bụng và đau bụng.
3. Tùy thuộc vào độ trầm trọng của tổn thương
Suy tụy ngoại tiết thường chỉ có biểu hiện lâm sàng ờ giai đoạn nặng. Triệu chứng đi cầu phân mỡ chỉ xảy ra khi nồng độ lipase giảm xuống dưới 10%, thậm chí 5% trị số bình thường.
Sự cắt bỏ hồi tràng ngắn thường không gây triệu chứng rối loạn gì về bài phân, các triệu chứng tiêu chảy phân nước chỉ xuất hiện khi chiều dài hồi tràng dưới 80cm.
Trong bệnh Coeliac, các triệu chứng lâm sàng cũng rất khác nhau tùy theo độ lan rộng của tổn thương ờ ruột non. Bệnh cảnh lâm sàng cổ điển với tam chứng: tiêu chảy, phân mờ, gầy sút kèm theo một số triệu chứng khác như đau bụng, đầy bụng sau ăn,… thường biểu hiện một thương tổn lan rộng. Trong các trường hợp hiếm gặp có thương tổn cả hồi tràng, đi cầu phân mỡ ồ ạt và tiêu chảy nặng thì liên quan với sự kém hấp thu muối mật. Ngược lại, các thể ít triệu chứng thường phổ biến, chiếm đến 50% bệnh nhân Coeliac, nó thường không có tiêu chảy, đi ra phân mờ mà chỉ có một số các triệu chứng ngoài tiêu hóa như thiếu máu, nhuyễn xương…
copy ghi nguồn : daihocduochanoi.com
Link bài viết tại : Các yếu tố ảnh hưởng đến bệnh cảnh lâm sàng của kém hấp thu
