Cacbon monoxid là một chất độc khí không màu không mùi không vị nên khó phát hiện được sự nhiễm độc khí này.
-
Hoàn cảnh nhiễm độc:
- Do sự cố: các thiết bị dùng trong gia đình ( bếp nấu = gas, than, củi, lò sưởi, máy phát điện các động cơ đốt trong) sử dụng hay bảo trì không đúng, vận hành ở nơi kín, không thông khí tốt
- Do cố ý: tự tử
- Do tai nạn: cháy nổ ở hầm mỏ, xuống hầm sâu, giếng sâu, hỏa hoạn,…
- Do ô nhiễm môi trường: khói xe, khí thải nhà máy
- Do nghề nghiệp: thợ rèn, đúc kim loại, thợ cao ống khói, thợ mỏ công nhân làm trong công ty xăng dầu, tài xế, cánh sát giao thông,…
Xác định CO trong không khí
- CO có độ hấp thu đặc biệt trong vùng tử ngoại và có thể phân biệt với các khí khác
- Dựa vào phản ứng khử I2O5: I2O5 + 5COà5CO2 + I2 chuyển CO2 thành kết tủa BaCO3 hay chuẩn độ iod giải phóng
- Để định lượng nhanh, người ta tẩm dung dịch I2O5 trong H2SO4 đặc vào bột silicagen và cho vào ống thủy tinh hút không khí có CO vào, Iod sẽ giải phóng làm ống có màu , định lượng bằng cách so sánh với gam màu
- Xác định CO trong máu
- Định tính: thực hiện trên mẫu thử và mẫu chứng (máu bình thường) là máu toàn phần, đã được xử lý chống đông bằng heparin, EDTA hay fluorid/ oxalate
0,1ml máu + 2ml dung dịch NH4OH (0,01mol/l), lác mạnh sẽ thấy mẫu CO có màu hồng, mẫu chứng màu xám
- Định lượng: cacbon monoxide có thể được phóng thích từ hemoglobin, sau đó được định lượng bằng phương pháp sắc ký khí hay có thể định lương gián tiếp dưới dạng cacboxy hemoglobin bằng phương pháp đo quang phổ
+ phương pháp đo quang phổ: dựa trên đặc tính hấp thu quang phổ đặc chưng của cacboxy hemoglobin
Nguyên tắc: hemoglobin và các dẫn xuất của nó có giải hấp thu đặc chưng ở vùng ánh sáng khả kiến mà có thể được sử dụng để xác định nồng độ cacboxy hemoglobin.
Oxy hemoglobin và cacboxy hemoglobin có giải kép giống nhau trong dung dịch kiềm. cực đại hấp thu của oxy hemoglobin là 576-578nm và 540-542nm; của cacboxy hemoglobin là 568-572nm và 538-540nm. Deoxyhemoglobin có một giải đơn rộng ở 55nm. Nếu máu pha loang trong dung dịch kiềm yếu được xử lý với sodium hydrosulfite, oxyhemoglobin và bất kỳ methemoglobin nào hiện diện sẽ bị biến đổi thành deoxyhemobin, cacboxyhemoglobin không bị ảnh hưởng bởi cách xử lý này
HbO2 (hay Me + Hb) + Na2S2O4àHb
HbCO + Na2S2O4à không phản ưng
Độ hấp thu của dung dịch này được đô ở bước sóng 541nm và 555nm
Tính tỉ số hấp thu A541/A555 và nồng độ của cacboxyhemoglobin được xác định từ đường cong chuẩn độ phương pháp đô quang thực hiện nhanh chóng, thuận lợi, đạt yêu cầu về độ đúng và độ chuẩn xác nhưng chỉ áp dụng đối với mẫu có nồng độ HbCO> 3%
+ Phương pháp sắc kí ký
Nguyên tắc: máu được xử lý với Kaliferricyanid, cacboxyhemoglobin chuyển thành methemoglobin, CO được phóng thích vào trong pha khí, xác định CO phóng thích bằng phương pháp sắc ký khí với cột dây phân tử và Detector dẫn nhiệt
Phương pháp sắc ký khí có độ đúng và độ chuẩn xác cao ngay cả ở nồng độ CO thấp, nhưng lại phải đòi hỏi có trang thiết bị chuyên biệt
copy ghi nguồn : daihocduochanoi.com