Định nghĩa
– Glycosid : là những hợp chất hữu cơ tạo thành do sự ngưng tụ giữa một đường với một phân tử hữu cơ khác với điều kiện nhóm hydroxy bán acetal của phần đường phải tham gia vào sự ngưng tụ.
– Theo quan niệm trên oligosaccharid hay polysaccharid cũng là glycosid được gọi là ‘holosid’
Theo quan niệm chặt chẽ hơn: Glycosid là các chất tạo thành do sự ngưng tụ giữa một phần là đường và một phần không phải là đường, được gọi là “heterosid” để phân biệt với “holosid”
– Phần không đường gọi là aglycon hay genin có cấu trúc hóa học rất khác nhau, quyết định tác dụng sinh học
– Phần đường là glucose gọi là glucosid, sau này thấy có các đường khác như đường đơn rhamnose, galactose,.. hoặc các mạch đường nên dùng từ glycosid hoặc heterosid thay thế. Tuy vậy vẫn dùng các từ glucosid, rhamnosid, galactosid,…
Tính chất của Glycosid
* Lý tính :
– Kết tinh (đa số), dạng vô định hình hoặc lỏng sánh.
– Đa số không màu (trừ anthraglycosid có màu đỏ-vàng, flavonoid có màu vàng).
– Vị thường đắng.
– Độ tan : tan trong nước, cồn, ít hoặc không tan trong dung môi hữu cơ. Độ tan phụ thuộc vào mạch đường (dài, ngắn), vào nhóm ái nước của aglycon.
Phần genin có độ tan ngược lại.
– Độ quay cực: thường có, thường tả tuyền (trái)
* Hóa tính :
– Đa số các glycosid không có tính khử.
– Có thuốc thử đặc hiệu cho các aglycon phụ thuộc vào cấu trúc hóa học.
– Nếu glycosid có đường đặc biệt (đường 2,6-desoxy trong glycosid tim) cho phản ứng đặc hiệu.
Các nhóm Glycosid
– Glycosid tim
– Saponin
– Mono và̀ diterpenoid glycosid
– Flavonoid
– Coumarin
– Tannin
– Glycosid cyanogenic
copy ghi nguồn : daihocduochanoi.com
Link bài viết tại : Đại cương về glycosid
