Contents
Nguyên tắc xử trí hội chứng Raynaud
Xử trí hội chứng Raynaud phụ thuộc vào tần suất phát bệnh, mức độ nặng của bệnh và những biến chứng do thiếu máu cục bộ gây nên.
Các cơn phát bệnh không thường xuyên hoặc nhẹ:
- Các biện pháp phòng ngừa.
- Ngừng hút thuốc lá.
Trường hợp bệnh nặng
- Cơn phát bệnh kéo dài hoặc liên tục, không đáp ứng với các biện pháp điều trị và bảo vệ thông thường thì phải dùng các thuốc điều trị toàn thân.
- Chẹn kênh canxi (nifedipine, diltiazem)
- Các thuốc kháng adrenergic (prazosin, reserpin)
- Nitroglycerin
Cơn cấp tính, thiếu máu cục bộ trầm trọng:
- Prostaglandin E1 hoặc prostacyclin, tiêm tĩnh mạch.
- Thủ thuật cắt đoạn thần kinh giao cảm ngón tay.
- Phẫu thuật vi mạch.
Loét ngón:
- Ngâm thuốc sát trùng, bôi mỡ kháng sinh.
- Chẹn kênh canxi (liều tối đa).
- Prostaglandin E1 hoặc prostacyclin dùng đường tĩnh mạch.
Loét hoại thư, nhiễm trùng:
- Thuốc giảm đau
- Kháng sinh
- Phẫu thuật cắt dây chằng
- Cắt cụt
Biện pháp chung
- Giảm tối thiểu tiếp xúc với lạnh, hạn chế ra ngoài trời vào mùa đông.
- Giữ ấm cơ thể, nhất là các chi bằng cách mặc ấm.
- Tư vấn cho người bệnh cách nhận biết được cơn phát bệnh khi tiếp xúc với lạnh để kịp thời trở về môi trường ấm và có thể sưởi ấm tay, chân bằng máy sấy tóc hoặc ngâm nước ấm.
- Bỏ thuốc lá vì nicotin cảm ứng gây co mạch.
- Tránh các stress để làm giảm hoạt động của hệ thần kinh giao cảm sẽ làm giảm co thắt mạch.
Những trường hợp nhẹ chỉ cần áp dụng các biện pháp chung cũng có thể khống chế được bệnh.
Xử trí loét ngón
Loét ngón, đặc biệt là ngón tay do chứng Raunaud gây ra rất đau, thường phải mất vài tuần hoặc vài tháng mới chữa lành hoàn toàn. Cách xử trí như sau:
+ Ngâm tay trong dung dịch sát trùng ấm hai lần mỗi ngày để làm mềm da hoặc bong vảy da và tổ chức hoại tử.
+ Sấy khô tay rồi bôi mỡ kháng sinh và băng bịt.
+ Liên tục dùng thuốc chẹn kênh canxi.
+ Cần phải dùng các thuốc giảm đau gây ngủ. Bởi vì, đau sẽ làm tăng phản xạ co mạch càng làm tăng thiếu máu cục bộ.
Nhiễm trùng là một biến chứng thường gặp khi bị viêm loét ngón tay, thường biểu hiện tăng đau, sưng, đỏ hoặc vỡ mủ. Cấy mủ thường thấy tụ cầu. Phải cho kháng sinh: dicloxacillin hoặc cephalosporin.
Thủ thuật cắt bỏ dây thần kinh giao cảm
- Chỉ định cho những trường hợp bệnh nặng, cấp tính hoặc dai dẳng, không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
- Thủ thuật cắt thần kinh giao cảm thắt lưng rất có hiệu quả trong những trường hợp hội chứng Raynaud nặng ở chân.
- Thủ thuật cắt thần kinh giao cảm chọn lọc ở các ngón tay dùng để giảm đau và điều trị các vết loét ở đầu ngón do thiếu máu nuôi dưỡng
- Tuy nhiên, biện pháp này không có hiệu quả lâu dài.
Những trường hợp cấp tính
Những trường hợp co mạch nặng, cấp tính, kéo dài (ngón tay chết trắng), nguy cơ hoại tử, có thể phải cắt cụt, cần phải điều trị khẩn cấp. Người bệnh phải được vào viện và được dùng ngay các thuốc:
- Nifedipin 10-20
- Prostaglandin E1: 6-10 ng/kg/phút) hoặc PGI2: 0,5-2 ng/kg, truyền tĩnh mạch liên tục nhiều giờ, liên tiếp trên 3 ngày.
- Giảm đau bằng lidocain hoặc bupivacain
- Phẫu thuật trong những trường hợp nặng, có biến chứng hoại tử, loét, viêm xương.
