NGUYÊN NHÂN
Nguyên nhân
Trực khuẩn kháng cồn, kháng toan, tên khoa học là Mycobacterium leprae, hình que, dài từ 1-8micromet, đường kính 0,3micromet.
Cách lây truyền
- Bệnh phong là một bệnh rất khó lây.
- Sau khi phát hiện ra trực khuẩn leprae gây bệnh, Hansen cùng Daniesen và các cộng sự đã tự tiêm truyền M. leprae vào bản thân, song không ai bị mắc bệnh.
- Tỷ lệ lây lan giữa các cặp vợ chồng trong đó 1 trong 2 người bị phong chỉ là 3-6%.
- Lý do bệnh phong khó lây
+ Qua tiếp xúc: tiếp xúc trực tiếp thời gian lâu dài mới có khả năng lây.
+ Cơ thể có miễn dịch (miễn dịch chéo với lao và các bệnh do Mycobacterium khác).
+ Chỉ có 2 thể L và B chứa nhiều trực khuẩn phong có khả năng lây bệnh.
+ Chu kỳ sinh sản của M. leprae chậm nên khi vào cơ thể chưa kịp nhân lên đủ số lượng gây bệnh thì đã bị diệt.
+ Cắt đứt nguồn lây nhanh chóng bằng các thuốc điều trị đặc hiệu.
CHẨN ĐOÁN
Lâm sàng
+ Thời kỳ ủ bệnh: rất khó xác định.
Thời kỳ ủ bệnh của bệnh phong rất lâu: trung bình 3 năm, có thể 5 năm hoặc 10 năm.
+ Thương tổn da
. Dát: trong phong thể bất định (I: Indeterminate). Màu sắc: trắng, thâm hoặc hồng.
Ranh giới: rò hoặc không rò.
Không thâm nhiễm, không nổi cao, kích thước to nhỏ không đều. Số luợng: ít.
. Củ: trong phong thể củ (T: Tuberculoid).
Thương tổn nổi cao hơn mặt da, ranh giới rò với da lành. Trung tâm lành, lên sẹo.
Hình thái: củ to, củ nhỏ, mảng củ.
. U phong, cục: trong phong thể u (L: Lepromatouse). Thương tổn lan tỏa, đối xứng, ranh giới không rò với da lành. Thâm nhiễm sâu. Số lượng nhiều, lan tỏa, đối xứng.
. Mảng thâm nhiễm: Gặp trong phong thể trung gian (B: Borderline) .Thương tổn da khu trú hoặc lan tỏa.
+ Thương tổn thần kinh
. Rối loạn cảm giác: mất hay giảm cảm giác đau, nóng lạnh, xúc giác tại các thương tổn da hoặc các vùng da do dây thần kinh chi phối bị viêm.
. Viêm các dây thần kinh ngoại biên bị viêm có thể gây liệt, tàn tật.
. Các dây thần kinh hay bị viêm: trụ, cổ nông, hông khoeo ngoài, giữa và quay.
+ Rối loạn bài tiết: da khô, bóng mỡ do không bài tiết mồ hôi.
+ Rối loạn dinh dưỡng
. Rụng lông mày (thường ở 1/3 ngoài).
. Loét ổ gà.
. Tiêu, xốp xương.
+ Rối loạn vận động
. Teo cơ ở cẳng tay, bàn tay, cẳng chân, bàn chân nên cầm nắm, đi lại rất khó khăn.
. Đây là hậu quả của viêm dây thần kinh không được phát hiện và điều trị kịp thời.
+ Các tổn thương khác
. Viêm mũi có thể gây xẹp mũi, viêm họng, thanh quản, viêm giác mạc, mống mắt,…
. Tiêu, xốp xương.
. Viêm tinh hoàn do phản ứng phong.
. Vú to ở đàn ông (phong thể L).
. Một số cơ quan như gan, lách, hạch,…có thể tìm thấy M. leprae, song không có thương tổn.
Cận lâm sàng
+ Tìm trực khuẩn phong tại tổn thương bằng rạch da hoặc sinh thiết: nhuộm Ziehl-Neelsen thấy các trực khuẩn màu hồng hoặc màu đỏ nằm rải rác hoặc tập trung thành từng đám, từng bó. Khi vi khuẩn bị chết đi, thoái triển thành thể đứt khúc, thể bụi.
+ Mô bệnh học: tùy từng giai đoạn bệnh mà biểu hiện trên mô bệnh học khác nhau
copy ghi nguồn : daihocduochanoi.com
Link bài viết tại : Nguyên nhân và biểu hiện bệnh phong
