Dùng nhiều thuốc (polypharmacy) được định nghĩa là dùng 5 loại thuốc khác nhau hoặc hơn, với nhiều khả năng là dùng không thích hợp. Vấn đề này đã từng được quan tâm khá lâu và ngày càng nghiêm trọng hơn, theo khảo sát của TS Dima Qato tại Học viện Dược Chicago và cộng sự được công bố trên tờ JAMA Internal Medicine.
Trong 2 năm 2005 và 2006, có đến 50% người Mỹ từ 57-85 tuổi dùng hơn 5 loại thuốc, trong đó có thể là thuốc được kê toa, thuốc thông dụng bán không cần theo đơn (OTC) hoặc thực phẩm bổ sung và khoảng 30% dùng 5 loại thuốc trở lên được kê toa; Tỉ lệ dùng hơn 5 loại thuốc kê toa đã tăng lên 35,8% trong 2 năm 2010 và 2011.
Việc đề phòng các nguy cơ tương tác thuốc nhất thiết phải thông qua sự hiểu biết về dược lý học. Bác sĩ, dược sĩ cần kết hợp với nhau nhằm tránh cho bệnh nhân những nguy cơ vô ích.
Contents
Các trường hợp tương tác có thể xẩy ra
- Tương tác không dự kiến trước được. Việc đăng ký các tương tác có ý nghĩa lâm sàng phải được tiến hành thông qua các trung tâm cảnh giác thuốc đã được các nhà thực hành cảnh báo (thày thuốc, dược sĩ). Việc đăng ký phải thực hiện theo một phương pháp chính xác.
- Tương tác dự kiến trước được. Chúng ta đặt mình trong tình hình những hiểu biết đã được kiểm tra kỹ hiện nay (các tương tác dược động học hay tương tác dược lý học) và như vậy các cán bộ thực hành sẽ phải có trách nhiệm – Nhưng ta phải nhớ rằng tác dụng phụ có thể không xảy ra. Tất cả là ở vấn đề liều lượng, thời gian dùng thuốc, trình tự thời gian dùng các thuốc, số lần dùng thuốc và tính nhạy cảm với thuốc của mỗi cá thể. Nếu sau một lần dùng thuốc mà có nguy cơ thì cần nhớ là trong gần như toàn bộ các trường hợp ta có thể khống chế, quản lý được nguy cơ này.
Những biện pháp đơn giản để dự phòng tương tác thuốc
Với bác sĩ kê đơn:
- Không phối hợp một lúc quá 5 thuốc, trừ trường hợp đặc biệt. Trình độ của thầy thuốc không được đo theo độ dài của đơn. Đây cũng là một vấn đề cần phải giáo dục dân chúng.
- Không phối hợp các thuốc khi lợi ích của sự phối hợp chưa được chứng minh. Phải hỏi bệnh nhân cặn kẽ về những đơn thuốc mới được kê và những thuốc mà họ vẫn tự mình sử dụng thường xuyên (tự điều trị).
- Khi có nghi ngờ, thì kiểm tra lại qua máy tính hay qua sách mới nhất và vận dụng những thông tin thu được vào người bệnh.
Với dược sĩ lâm sàng, người phát thuốc:
- Thẩm định đơn thuốc để phát hiện và đánh giá các nguy cơ có tương tác thuốc, sau đó hoặc là quản lý đơn giản bằng những lời khuyên (dùng các thuốc cách nhau ít nhất hai giờ), hoặc là trao đổi với thầy thuốc để hỏi xem bác sĩ có ý thức được nguy cơ không?
- Hỏi bệnh nhân xem có tự điều trị bằng những thuốc gì không, hoặc là bệnh nhân có chữa theo nhiều thầy thuốc cùng kê đơn (thầy thuốc đa khoa, chuyên khoa, và người bệnh tự ý dùng lẫn lộn nhiều thuốc của các đơn khác nhau).
Việc quản lý hồ sơ của bệnh nhân trong trường hợp này là một trong những biện pháp tốt nhất. Khi có một chút nghi ngờ, tra cứu ngay tài liệu hay một ngân hàng dữ liệu trên máy tính để thông tin, hướng dẫn.
copy ghi nguồn : daihocduochanoi.com
Link tại : đề phòng các nguy cơ tương tác thuốc
