Contents
I/ Sự tương đối và tuyệt đối của hai mặt âm – dương
Sự đối lập giữa hai mặt âm dương là tuyệt đối, nhưng trong điều kiện cụ thể nào đó nó có tính tương đối.
Ví dụ: hàn thuộc âm đối lập với nhiệt thuộc dương, nhưng lương (là mát) thuộc âm đối lập với ôn (là ấm) thuộc dương. Trên lâm sàng tuy sốt (là nhiệt) thuộc dương, nếu sốt cao thuộc lý dùng thuốc hàn, sốt ít thuộc biểu dùng thuốc mát (lương)
II/ Trong âm có dương và trong dương có âm
Do âm dương cùng nương tựa với nhau, cùng tồn tại, có khi xen kẽ vào nhau trong sự phát triển
Ví dụ: từ sáng sớm đến giữa trưa là dương trong ngày, dương trong dương, từ giữa trưa đến sẩm tối, là dương trong ngày, âm trong dương, từ chập tối đến gà gáy là âm trong ngày. Âm trong âm, từ gà gáy đến sáng sớm là âm trong ngày, âm trong dương
III/ Bản chất và hiện tượng
Thông thường bản chất thường phù hợp với hiện tượng, khi chữa bệnh người ta chữa vào bản chất của bệnh, như bệnh hàn dùng thuốc nhiệt và bệnh nhiệt dùng thuốc hàn
Nhưng có lúc bản chất không phù hợp với hiện tượng gọi là “sự thật giả” (chân giả) trên lâm sàng trong chẩn đoán phải xác định cho đúng bản chất để dùng thuốc chữa đúng nguyên nhân.
Thí dụ:
Bệnh nhiễm khuẩn gây sốt cao (chân nhiệt) do nhiễm độc gây trụy mạch ngoại biên làm tay chân lạnh, ra mồ hôi lạnh (giả hàn) phải dùng thuốc mát lạnh để chữa bệnh
Bệnh ỉa chảy do lạnh (chân hàn) do mất nước, mất điện giải gây nhiễm độc thần kinh làm co giật, sốt (giả nhiệt) phải dùng thuốc nóng ấm để chữa nguyên nhân.
Hai mặt âm dương tuy đối lập nhưng luôn luôn lập lại cân bằng, thế bình quân giữa hai mặt. Bình hành là cùng tồn tại, sự cân bằng âm dương là sự cân bằng động và cân bằng tĩnh. Nếu sự cân bằng âm dương bị phá vỡ thì sự vật có nguy cơ bị tiêu vong
Thí dụ: Thức dậy là phải hưng phấn, khi ngủ là ức chế, tuy luân đổi lẫn nhau nhưng phải cân bằng nhau; thân nhiệt luôn duy trì 37 độ C là quá trình cân bằng giữa sinh nhiệt và mất nhiệt
Ăn uống để tích lũy năng lượng là đồng hóa thuộc âm, hoạt động tiêu hao năng lượng là dị hóa thuộc dương, đồng hóa -dị hóa phải cân bằng nhau…
Ý nghĩa của biểu tượng âm dương
Một hình tròn to biểu thị vật thể thống nhất
Bên trong có hai phần đen trắng biểu hiện của âm dương đối lập
trong phần trắng có một phần vòng tròn nhỏ màu đen là biểu thị trong dương có âm. trong phần đen có một phần vòng tròn nhỏ màu trắng là biểu thị trong âm có dương
Diện tích hai phần đen trắng bằng nhau được phân đôi bằng một đường hình sin biểu thị âm dương bình hành trong sự tiêu trưởng
IV/ Vận dụng học thuyết âm dương vào cơ thể
Âm bao gồm:
Ngũ tạng ( Tâm, can , tỳ, phế , thận)
Vật chất dinh dưỡng, huyết tinh tân dịch
Bụng, trong, phía dưới
Đường kinh trước bụng và phía trong cánh tay, chân
Trong âm có dương
Dương bao gồm:
Lục phủ (đởm, vị tiểu trường, bàng quang, tam tiêu, đại tràng)
Cơ năng hoạt động, khí
Lưng, bên ngoài, phía trên
Đường kinh ở lưng, ngoài chân, tay, mạng sườn
Trong dương có âm
copy ghi nguồn : daihocduochanoi.com
Link tại : một số phạm trù âm dương
