Chất độc CO
Nguồn gốc
– Nguồn gốc ngoại sinh: CO là chất khí được tạo thành do sự đốt cháy không hoàn toàn của carbon hay các nhiên liệu có chứa carbon (gỗ, than…)
Ở nhiệt độ cao O2 + 2 C ———– 2CO
CO có trong các nhà máy, lò kỹ nghê, khói thải tử xe cộ , lò than..
Trong tự nhiên CO được tạo thành từ các phản ứng quang hóa của tầng đối lưu, sự hoạt động của núi lửa, cháy rừng cháy nổ hầm mỏ… và các sự cháy khác
– Nguồn gốc nội sinh : CO được tạo thành trong cơ thể từ:
Sự chuyển hóa của metylcloride tại gan
Sự chuyển hóa của Hem thành biliverdin dưới tác động của enzym hem oxygenase
Quá trình này gia tăng trong bệnh thiếu máu huyết tán
Tính chất
– CO là chất khí không màu không mùi không vị không gây kích ứng nên rất nguy hiểm vì khó nhận biết , hơi nhẹ hơn không khí , ở điều kiện bình thường tan rât ít trong nước , tan trong etanol và benzen có thể cháy với ngọn lửa màu xanh lam tạo thành CO2
– CO không bị hấp thu bởi than hoạt và có thể chui qua lớp bọc của lớp mặt nạ phòng chống độc thông thường
– CO có thể bị oxy hóa thành CO2 bởi các oxid kim loại như Ag2, CuO, HgO..
Phản ứng này được ứng dụng để khử độc trong các mặt nạ phòng độcCO
– Thời gian bán hủy là 5-6 giờ
Cơ chế gây độc: là chất độc khí có ảnh hưởng đến sức khỏe con người theo những cơ chế sau
– Tác động trên Protein hem
Hemoglogin : CO kết hợp với hemoglobin tạo thành HbCO rất bền vững làm mất khả năng vận chuyển oxy trong máu, giảm sự pân bố oxy đến mô
Xytocrom oxydase : CO kêts hợp với enzym cytocrom oxydaze gây ức chế hô hấptees bào
Myoglobin: CO kết hợp với myoglobinnlafm giảm sử dụng oxy dẫn đến sự suy giảm sự co bóp cơ tim, hạ huyết áp , thiếu máu cục bộ
– Tác động trên hệ thần kinh trung ương
CO gây peroxid hóa các hợp chất lipid dẫn đến pù , hoại tử và thoái hóa tế bào não . Do đó độc tính của CO là do hậu quả của sự thiếu oxy ở mô và máu cục bộ. Não và tim là cơ quan tiêu thụ oxy cao và nhạy cảm nếu thiếu gây ảnh hưởng trầm trọng.
-Tác động trên bào thai
CO gây thiếu oxy mô ở bào thai do giảm sự cung cấp oxy từ mẹ đến bào thai. Oxy còn qua được nhau thai để kết hợp với HbF gây thiếu oxy mô trực tiếp. Sự đào thải CO ở bào thai chậm hơn so với người lớn nên CO có độc tính rất cao với thai nhi.
Chất độc Nitrogen oxid
Nguồn gốc: Nitrogen oxid (nitric oxid và nitrogen dioxid) lẫn chất khí hóa học nguy hiểm thường được phóng thích từ phản ứng giữa acid nitric hay acid nitrous với các chất hữu cơ, từ sự đốt cháy Nitrocellulose và các sản phẩm khác. Nitrogen oxid cùng hiện diện trong khói thải của xe cộ, chúng cũng được tạo thành khi hạt dự trữ khi nồng độ nitrit cao bị lên men trong kho dự trữ. Trong tự nhiên nitrogen oxid được tạo thành trong quá trình OiX Hóa các hợp chất chứa nitơ như: thận, dầu diesel,… nitrogen oxid cũng được tạo thành trong quá trình hàn hồ quang điện, mạ điện, trạm khắc, cháy nổ là thành phần của nhiên liệu tên lửa phản ứng nitrat hóa như trong sự sản xuất chất nổ có chứa nitơ, sản xuất acid nitric. Nitrogen oxid còn là chất trung giang trong quá trình sản xuất sơn mài, thuốc nhuộm, những hoá chất khác là thành phần quan trọng của khói quang hóa
Tính chất:
- Nitrogen monoxid: là chất khí không màu ở nhiệt độ thường, không mùi, không kích ứng, ít tan trong nước
Nitrogen monoxide bị OXH nhanh trong không khí để tạo thành nitrogen dioxid, do đó sự ngộ độc nitrogen oxid chủ yếu là do nitrogen dioxid
2NO + O2 à 2NO2
- Nitrogen dioxid: là chất có thể ở dạng khí có màu nâu hơi đỏ, mùi hắc đặc trưng, ít tan trong nước, có thể gay hoại tử, thấm qua phế nang. Nitrogen dioxid có độc tính mạnh hơn nitrogen monoxide
Nitrogen oxid là các khí không thể cháy, tuy nhiên chúng sẽ thúc đẩy sự cháy của nhưng nhiên liệu dễ cháy
copy ghi nguồn : daihocduochanoi.com
Link bài viết tại : Chất độc khí
